Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus, HPV) είναι η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη ασθένεια σε όλο τον κόσμο, τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες.  Η μετάδοση του πραγματοποιείται κυρίως μέσω τη επαφής του δέρματος και η πιθανότητα να προσβληθεί κάποιος, έστω και μία φορά στην ζωή του, είναι 50%.

Έχουν ανιχνευθεί περισσότερα από 200 στελέχη του ιού, 28 από τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί πλήρως.  Τα στελέχη κατηγοριοποιούνται σε υψηλού και χαμηλού κινδύνου.  Τα υψηλού κινδύνου περιλαμβάνουν τα HPV16, 31, 33, 35, 52, 58 18, 39, 45, 59, 68, 51, 56 ενώ τα χαμηλού κινδύνου τα HPV6, 11, 42, 43, και 44.

Ο ιός προσβάλλει τα επιθηλιακά κύτταρα του τραχήλου ή την εσωτερική στοιβάδα του ιστού και μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση κονδυλωμάτων γεννητικών οργάνων, ακόμη και στην ανάπτυξη καρκίνου διαφόρων ειδών (Εικόνα 1).  Στις περισσότερες περιπτώσεις ο οργανισμός μπορεί να καταπολεμήσει τον HPV.  Αν όμως τα κύτταρα που υπάρχουν ήδη, πολλαπλασιαστούν ανεξέλεγκτα και για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία καρκίνου.  Η ανάπτυξη καρκίνου προκαλείται κυρίως από στελέχη υψηλού κινδύνου.

Τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει στον οργανισμό είναι τρία, σχετίζονται με την τα στελέχη του ιού και είναι τα παρακάτω:

1. Κονδυλώματα τα οποία είτε υποχωρούν σε τρεις με τέσσερις μήνες ή θεραπεύονται με φαρμακευτική αγωγή και συνήθως δεν οδηγούν σε καρκίνο. Η εμφάνισή τους συνδέεται με την παρουσία των στελεχών HPV6 και 11.
2. Λανθάνουσα ή ανενεργός μόλυνση, στην οποία δεν παρατηρούνται συμπτώματα και τα κύτταρα στην περιοχή δεν εμφανίζουν αλλαγές. Τα στελέχη που υποπτεύονται είναι τα 6 και 11.
3. Ενεργός μόλυνση, όπου στελέχη υψηλού κινδύνου προκαλούν νεοπλασίες διαφόρων τύπων όπως ουρηθρική και κολπική.  Αυτού του είδους η μόλυνση μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο, ειδικά αν εντοπισθούν τα στελέχη 16, 18.

Μέχρι στιγμής, η κυτταρολογική εξέταση της περιοχής του τραχήλου της μήτρας μπορεί να δείξει κυτταρικές αλλοιώσεις, οι οποίες ενδέχεται να συνδέονται με λοίμωξη HPV. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητη η μοριακή τυποποίηση των στελεχών HPV στον ασθενή για την εκτίμηση του κινδύνου που διατρέχει, με τη  συνύπαρξη άνω του ενός επικίνδυνων στελεχών HPV να αυξάνουν την επικινδυνότητα της ασθένειας. Συνεπώς, είναι ανάγκη για την εδραίωση μίας εξέτασης που θα ανιχνεύει την ύπαρξη παραπάνω από ένα στελεχών HPV ταυτόχρονα με την μέγιστη δυνατή ευαισθησία [1][2].

Ένας σημαντικός παράγοντας για τον έλεγχο του βαθμού επικινδυνότητας του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι η ποσότητα του ιικού φορτίου. Το ιικό φορτίο καθορίζεται από δύο παράγοντες: α) το βαθμό μόλυνσης του τραχήλου της μήτρας από τον HPV β) την ικανότητα αντιγραφής του ιού στην μολυσμένη περιοχή. Μελέτες έχουν δείξει ότι υψηλό ιϊκό φορτίο HPV σχετίζεται με αυξημένο αριθμό προκαρκινικών αλλοιώσεων. Η κλινική παρακολούθηση των επιπέδων του ιικού φορτίου στους ασθενείς χρησιμοποιείται σαν δείκτης αποτελεσματικότητας της θεραπείας, με μειωμένο ιικό φορτίο να υποδεικνύει περιορισμό των αλλοιώσεων κάτι το οποίο δίνει τη δυνατότητα στο ανοσοποιητικό σύστημα να καταστείλει τον ιό και να τον θέσει σε καταστολή [3].

Ο μοριακό έλεγχος για τον HPV γίνεται μέσω της καινοτόμου τεχνολογίας mTOCE της εταιρίας Seegene (Allplex™ II HPV Detection) και  χρησιμοποιεί την μεθοδολογία PCR πραγματικού χρόνου (Real Time PCR).  Μέσω αυτής της μεθόδου δίνονται δύο  δυνατότητες: α) της μοριακής ανίχνευσης και τυποποίησης 28 στελεχών του HPV, τόσο υψηλού (19 στελέχη) όσο και χαμηλού κινδύνου (9 στελέχη) β) της ημι-ποσοτικής ανάλυσης του ιικού φορτίου για κάθε στέλεχος ξεχωριστά. Η πλειοψηφία των μέχρι τώρα μοριακών εξετάσεων για HPV που διεξάγονται στη πλειοψηφία των εργαστηρίων προσφέρουν μόνο τη δυνατότητα ανίχνευσης των στελεχών του ιού χωρίς να αναλύουν την ποσότητα του ιικού φορτίου ανά στέλεχος.

Αναγνωρίζοντας την καίρια σημασία της ποσοτικής εκτίμησης του ιικού φορτίου των διαφορετικών στελεχών HPV για την εκτίμηση του κινδύνου που διατρέχει ο ασθενή καθώς και την αξιολόγηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία, επιλέξαμε να ενσωματώσουμε στο εργαστήριο τη μέθοδο της εταιρίας  Seegene που παρέχει  ημι-ποσοτικά αποτελέσματα της μόλυνσης από στελέχη HPV και όχι μόνο γονοτύπησης του ιού.

Η μέθοδος χαρακτηρίζεται από υψηλή ειδικότητα και ευαισθησία και προσφέρει τη την δυνατότητα ταυτόχρονης ανίχνευσης και ημι-ποσοτικής μέτρησης 19 στελεχών υψηλού κινδύνου και 9 χαμηλού κινδύνου, σε μία μόνο αντίδραση PCR πραγματικού χρόνου, που διαρκεί περίπου 1.5 ώρα.

Είδος Δείγματος: Tραχηλικό επίχρισμα (πχ σε ThinPrep, Surepath), ουρηθρικό επίχρισμα (πχ σε ThinPrep, Surepath).

 

Ψυλλάκη Βασιλεία-Μαρία, Χημικός, MSc

Νίκη Μούρτζη, Μοριακή Βιολόγος, MSc, Υποψήφια Διδάκτορας

Βιβλιογραφία:

1. 1. Burd, E.M., Human papillomavirus and cervical cancer.Clin Microbiol Rev, 2003. 16(1): p. 1-17.
   2. Mirabello, L., et al., The Intersection of HPV Epidemiology, Genomics and Mechanistic Studies of HPV-Mediated Carcinogenesis.Viruses, 2018. 10(2).
   3. Zhang, L.; Dai, Y.; Chen, J.; Hong, L.; Liu, Y.; Ke, Q.; Chen, Y.; Cai, C.; Liu, X.; Chen, Z. Comparison of the Performance in Detection of HPV Infections between the High-Risk HPV Genotyping Real Time PCR and the PCR-Reverse Dot Blot Assays. Journal of Medical Virology 2018, 90, 177–183, doi:10.1002/jmv.24931.